ถาม – ตอบ

เรื่องโรคระบาดและการควบคุมโรค‏

1.   การสื่อสารการระบาด มีความสำคัญอย่างไร

ตอบ     การสื่อสารการระบาดเป็นเรื่องใหม่ที่ทุกคนต้องเผชิญทุกๆ วัน และต้องเผชิญในสถานการณ์ที่

ต่างๆ กันเพราะฉะนั้นการที่จะเจอโจทย์หรือสิ่งต่างๆ ที่ไม่เหมือนกันก็ย่อมเป็นไปได้มาก การสื่อสารการระบาดมีความสำคัญมากต่อการควบคุมป้องกันควบคุมโรค ยิ่งไปกว่านั้นอาจช่วยในการป้องกันความตื่นตระหนกที่อาจสร้างความเสียหายรุนแรงซ้ำเติมตามมา ซึ่งในบางครั้งอาจเสียหายมากกว่าผลการระบาดนั้นๆ เช่น อาจทำให้เศรษฐกิจการส่งออกการท่องเที่ยวหยุดชะงัก การเดินทาง การบินหยุดดำเนินการ ฯลฯ ดังนั้น SRRT ต้องเรียนรู้ให้เข้าใจ สามารถใช้ศิลปะการสื่อสารให้เป็นประโยชน์ เพราะนอกจากจะป้องกันความเสียหายดังกล่าวได้แล้ว ยังสื่อให้ประชาชนและผู้เกี่ยวข้องเข้าใจถูกต้องถึงต้นเหตุที่เกิดการระบาด และช่วยกันแก้ปัญหาได้ตรงจุดอย่างพร้อมเพรียง เป็นผลให้การระบาดสิ้นสุดลงได้อย่างรวดเร็ว

2.   จงอธิบายเกี่ยวกับทักษะและศักยภาพทางด้านระบาดวิทยา

ตอบ 1. มีทักษะในการสอบสวนโรคเบื้องต้น

1. ศักยภาพในเรื่องของการเฝ้าระวังโรคและพัฒนาศักยภาพด้านข่าวกรอง สามารถทราบได้ว่าเหตุการณ์ใดปกติและเหตุการณ์ใดไม่ปกติ

2. ทักษะการทำงานเป็นทีมและการจัดการ การรับมือการระบาดไม่สามารถทำได้คนเดียว ต้องอาศัยทีมเนื่องจากการระบาดมีระยะเวลายาวนาน

3. ทักษะด้านการสื่อสาร การทำงานถ้าสื่อสารกับประชาชนไม่ได้ สื่อสารกับสื่อมวลชนไม่ได้สื่อสารกับใครไม่ได้ ก็จะก่อให้เกิดปัญหาในการทำงานขึ้นได้

ในแต่ละประเทศทั่วโลกก็มีการพัฒนาขึ้น บางประเทศเป็นทีม RRT ไม่มี SRRT การพัฒนาสมาชิกทีมต้องเลือกคนที่มีทักษะและศักยภาพหลายอย่างมารวมกัน เช่น นักระบาดวิทยา 1 คน นักสื่อสาร 2 คน นักสุขาภิบาล 1 คน เป็นต้น เพราะว่าแต่ละประเภทมีศักยภาพแตกต่างกัน

3.  EMERGENCY กับ CRISIS มีความแตกต่างกันอย่างไรบ้าง

ตอบ     ความหมายของ EMERGENCY AND PUBLIC HEALTH EMERGENCY

1. เป็นเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิด ผิดปกติจากที่เคยเป็น และเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว บางทีไม่รู้ว่ามันคืออะไร (Un-expected, Unusual, Rapid occurrence)

2. มีความรุนแรงถึงแก่ชีวิต อัตราการตายสูง

3. มีผลกระทบใหญ่หลวงต่อประชาชนจำนวนมาก

4. แพร่กระจายได้รวดเร็ว เกี่ยวข้องกับอาหาร การเดินทางและการพานิช ค้าขาย ส่งออก Potential

spread, quick and relate to Food, Travel and Trade มีโอกาสแพร่กระจายกว้างอย่างรวดเร็ว

5. ยา/มาตรการป้องกันหรือรักษา หรือการลดผลกระทบ อาจไม่ได้ผล ไม่มี หรือเข้าไม่ถึง เช่น ไม่มีวัคซีนไม่มียา ไม่มีหมอ ไม่มีพยาบาลที่จะดูแลเรื่องนี้ได้ ก็ถือว่าเป็นเรื่องอันตรา

 ความหมายของ CISIS, AND PUBLIC HEALTH EMERGENCY/CRISIS

อาจสรุปได้ 9 ข้อ ดังนี้

1. Unexpected, Unusual, Rapid occurrence

2. Potential Seriousness, Fatality

3. Large Impact, population at risk-large มาก มีผลกระทบขนาดใหญ่ ประชาชนมีโอกาสสูงที่

จะได้รับผลกระทบ

4. Potential Spread, quick and relate to Food, Travel and Trade มีโอกาสแพร่กระจายอย่างรวดเร็ว

5. ยา/มาตรการป้องกัน หรือรักษา หรือการลดผลกระทบ อาจไม่ได้ผล/ไม่มี/หรือเข้าไม่ถึง

6. Potential Panics ความแตกตื่น

7. Nation Wide Impact เป็นระดับชาติ เช่นไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009

8. ควบคุมได้ยาก หรือควบคุมไม่ได้ (Out of control)

9. ผลกระทบหลายด้าน รุนแรง ยาวนาน

โดยธรรมชาติของระดับความรุนแรงของเหตุการณ์ การระบาดเริ่มต้นจากเหตุการณ์การเกิดโรคในระดับปกติก่อน ต่อมาเริ่มผิดปกติเป็นการระบาดแล้วก็ยังไม่เกิดอะไรที่เป็นผลให้เกิดภาวะฉุกเฉิน ถ้ามีการสื่อสารที่ดี ถือเป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องรีบแก้ไขให้ได้ ไม่เช่นนั้นจะลุกลามกลายเป็นภาวะวิกฤตดังตัวอย่าง Hepatitis A ปนเปื้อนในมันฝรั่งแช่แข็ง หรือ Salmonella ปนเปื้อนในไข่ หรือในถั่วลิสงที่ขายไปทั่วโลก หรือ Shigellosis จากข้าวโพดอ่อนที่ผลิตในประเทศไทยส่งไปตะวันตก ฯลฯ

4.   โรคหัด (Measles) พบมากในวัยใด

ตอบ   โรคหัดเป็นโรคไข้ออกผื่น (Exanthematous fever) ที่พบบ่อยในเด็กเล็ก นับว่าเป็นโรคที่มีความสำคัญมากโรคหนึ่ง เพราะอาจมีโรคแทรกซ้อนทำให้ถึงเสียชีวิตได้

5.  โรคหัดติดต่อสามารถติดต่อกันทางใดบ้าง

ตอบ     โรคหัดติดต่อกันได้ง่ายมาก โดยการไอ จาม หรือพูดกันในระยะใกล้ชิด เชื้อไวรัสจะกระจายอยู่ในละอองเสมหะ น้ำมูก น้ำลายของผู้ป่วย และเข้าสู่ร่างกายโดยทางการหายใจ บางครั้งเชื้ออยู่ในอากาศ เมื่อหายใจเอาละอองที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส (air borne) เข้าไปก็ทำให้เป็นโรคได้ ผู้ติดเชื้อจะเป็นโรคเกือบทุกราย ถ้าไม่ได้รับวัคซีนป้องกันโรคเด็กมีโอกาสจะเป็นหัดได้เมื่อภูมิคุ้มกันที่ผ่านมาจากแม่หมดไปเมื่ออายุประมาณ 6-9 เดือน อายุที่พบบ่อยคือ 1-6 ปีถ้าไม่มีภูมิต้านทานจะเป็นได้ทุกอายุ ในประเทศไทย เริ่มให้วัคซีนป้องกันหัดในเด็กอายุ 9-12 เดือน เมื่อ พ.ศ. 2527และให้วัคซีนรวมหัด คางทูม หัดเยอรมัน (MMR) ในนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 (ป.1) เมื่อ พ.ศ. 2540 ทำให้อุบัติการณ์ของโรคลดลงเป็นจำนวนมากโดยเฉพาะในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี แต่ก็ยังพบโรคได้ประปราย และมีการระบาดเป็นครั้งคราวในชนบท ผู้ป่วยที่พบส่วนใหญ่จะเป็นเด็กที่ยังไม่ได้รับวัคซีน หรือเป็นในกลุ่มผู้ใหญ่มากขึ้น

ผู้ป่วยหัดจะมีเชื้อไวรัสในลำคอและแพร่เชื้อได้ในระยะจาก 1-2 วัน ก่อนที่จะเริ่มมีอาการ (3 ถึง 5 วันก่อนผื่นขึ้น) ไปถึงระยะหลังผื่นขึ้นแล้ว 4 วัน

                ระยะฟักตัวของโรค จากที่เริ่มสัมผัสโรคจนถึงมีอาการประมาณ 8-12 วัน เฉลี่ยจากวันที่สัมผัสจนถึงมีผื่นเกิดขึ้นประมาณ 14 วัน

แนวข้อสอบนักวิชาการสาธารณะสุข

1. ข้อใดไม่ใช่นโยบายสาธารณสุข ปี 2557

        ก. นโยบายรักษาฟรีอย่างมีคุณภาพ                                 ข. นโยบายเพิ่มไอโอดีนเพิ่มไอคิว

        ค. นโยบายลดหวาน มัน เค็ม ลดอ้วน                                            ง. นโยบายลดสารเคมี

ตอบ ข้อ  ง.นโยบายลดสารเคมี

2. นโยบายศูนย์กลางสุขภาพนานาชาติหรือเมดดิคอลฮับ  จะเน้นเรื่องใด

ก.การส่งเสริมบริการด้านสุขภาพ สปาไทย นวดแผนไทย

ข.การดูแลบำบัดผู้ป่วยติดสารเสพติด ผู้ป่วยโรคเอดส์

ค.การเน้นการบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มข้นและรณณรงค์ให้ความรู้

ง.การลดอบายมุขโดยเฉพาะเหล้าบุหรี่

ตอบ ข้อ ก.การส่งเสริมบริการด้านสุขภาพ สปาไทย นวดแผนไทย

3. นโยบายใดเป็นดัชนีชี้วัดตัวหนึ่งสำหรับประเทศที่พัฒนาแล้ว

                ก. นโยบายพึ่งต้นเองด้านวัคซีน                      ข. นโยบายโรงพยาบาล 3 ดี

                ค. นโยบายส้วมสะอาด                                      ง. นโยบายยกระดับสุขภาวะที่ดีของประชาชน

ตอบ ข้อ ค.นโยบายส้วมสะอาด

4. นโยบายสาธารณสุขเพื่อผู้พิการ จะมุ่งเน้นการดูแลผู้พิการพิเศษโดยเฉพาะผู้พิการใดที่มีจำนวนมากที่สดในประเทศไทยในขณะนี้

                ก. ผู้พิการหูหนวก                                               ข.ผู้พิการตาบอด

                ค. ผู้พิการขาเดินไม่ได้                                       ง.ผู้พิการที่เป็นใบ้

ตอบ ข้อ ข.ผู้พิการตาบอด

5. ปัจจุบันมียาสุมนไพรที่อยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติกี่รายการ

                ก. 17  รายการ                                                      2 18 รายการ

                ค. 19   รายการ                                                    4 20  รายการ

ตอบ ข้อ ค.19   รายการ

6. การเตรียมความพร้อมด้านสาธารณสุขสู่ประชาคมอาเซียน ซึ่งเดิมความร่วมมือจะเน้นทีด้านเศรษฐกิจและความมั่นคง แต่ในช่วงหลังเพิ่มด้านใด เข้ามา

ก. ด้านมนุษยสัมพันธ์                                        ข. ด้านสังคม

ค. ด้านเศรษฐศาสตร์                                          ง. ด้านเทคโนโลยี

ตอบ ข้อ ข.ด้านสังคม

7. โครงการใด เป็นโครงการการจัดทำแผนรองรับสังคมผู้สูงอายุด้านสาธารณสุข

                ก. โครงการใส่ฟันเทียมทั้งปากฟรีแก่ผู้สูงอายุ              ข. โครงการตรวจมะเร็งเต้านมและปากมดลูก

                ค. โครงการผ่าตัดต้อกระจกแก่ผู้สูงอายุ                          ง. โครงการฟื้นฟูสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ

ตอบ ข้อ ก. โครงการใส่ฟันเทียมทั้งปากฟรีแก่ผู้สูงอายุ

8. สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ คือ ข้อใด

                ก. คสช                                  ข. คสห                 

                ค. สช                                     ง.สห.

ตอบ ข้อ ค.สช     

9. ข้อใดคือ การเร่งรัดมาตราการสร้างสุขภาพโดยมีเป้าหมาย เพื่อลดอัตราป่วย  ตาย และผลกระทบจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง  เช่น เบาหวาน ความดัน หัวใจ หลอดเลือดสมอง และมะเร็ง

        ก.จัดให้มีศูนย์พัฒนาสุขภาพเด็กในโรงพยาลต่างจังหวัด

ข.ส่งเสริมให้มีการเฝ้าระวัง และตรวจสารปนเปื้อนในอาหาร

ค.การจัดระบบบรรเทาและให้ความช่วยเหลือผู้เกิดเหตุอย่างทั่วถึง

ง. การพัฒนาศักยภาพในชุมชน ให้ท้องถิ่นมีชมรมสร้างสุขภาพ

ตอบ ข้อ ง.การพัฒนาศักยภาพในชุมชน ให้ท้องถิ่นมีชมรมสร้างสุขภาพ

10. ข้อใด คือ การเตรียมพร้อม พัฒนาระบบเฝ้าระวัง เตือนภัย การจัดการที่มีประสิทธิผล ทันการณ์เมื่อเกิดภัยพิบัติ โรคระบาด และภัยสุขภาพ

        ก.จัดให้มีศูนย์พัฒนาสุขภาพเด็กในโรงพยาลต่างจังหวัด

ข.ส่งเสริมให้มีการเฝ้าระวัง และตรวจสารปนเปื้อนในอาหาร

ค.การจัดระบบบรรเทาและให้ความช่วยเหลือผู้เกิดเหตุอย่างทั่วถึง

ง. การพัฒนาศักยภาพในชุมชน ให้ท้องถิ่นมีชมรมสร้างสุขภาพ

ตอบ ข้อ ง.การพัฒนาศักยภาพในชุมชน ให้ท้องถิ่นมีชมรมสร้างสุขภาพ

11. การจัดให้มีการดูแลกลุ่มเป้าหมายเฉพาะ ได้แก่กลุ่มต่อไปนี้ ยกเว้น กลุ่มใด

        ก. กลุ่มเด็ก                                                            ข. กลุ่มสตรี

        ค.กลุ่มผู้สูงอายุ                                                     ง. แรงงานข้ามชาติ

ตอบ ข้อ ง.แรงงานข้ามชาติ

12. ข้อใดคือกลุ่มเป้าหมายเฉพาะอื่น

        ก. กลุ่มเด็ก                                                            ข. กลุ่มสตรี

        ค.กลุ่มผู้สูงอายุ                                                     ง. แรงงานข้ามชาติ

ตอบ ข้อ ง.แรงงานข้ามชาติ

13. สนับสนุนเอกชนให้จัดบริการศูนย์พักฟื้นผู้ป่วยที่มีมาตราฐาน เป็นนโยบายบริหารด้านใด

ก. พัฒนาระบบข้อมูลสุขภาพให้มีคุณภาพและบริการข้อมูลสุขภาพ สำหรับประชาชน

ข. พัฒนาพลักดันและการบังคับใช้กฎหมายให้เอื้อประโยชน์ต่อการสนับสนุนการดำเนินงาน

ค. สนับสนุนความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชนในการจัดบริการสุขภาพ

ง. ส่งเสริมการจัดบริการสุขภาพนานาชาติ

ตอบ ข้อ ค.สนับสนุนความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชนในการจัดบริการสุขภาพ

14. ข้อใดไม่ใช่นโยบายกำกับดูแลองค์กรที่ดี

                ก. นโยบายด้านรัฐ สังคมและสิ่งแวดล้อม                     ข.นโยบายผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

                ค. นโยบายด้านองค์การ                                                     ง.นโยบายควบคุมด้านพฤติกรรม

ตอบ ข้อ ง.นโยบายควบคุมด้านพฤติกรรม

15. มุ่งเน้นความโปร่งใสในการเปิดเผยข้อมูลข่าวสาร เข้าถึงข้อมูล ยอมรับความคิดเห็น หมายถึงนโยบายกำกับดูแลองค์กรที่ดีด้านใด

                ก. นโยบายด้านรัฐ สังคมและสิ่งแวดล้อม                     ข.นโยบายผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

                ค. นโยบายด้านองค์การ                                                     ง.นโยบายควบคุมด้านพฤติกรรม

ตอบ ข้อ ข.นโยบายผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

16. พัฒนาองค์ความรู้  วิจัย และสร้างนวตกรรมเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพ หมายถึงนโยบายกำกับดูแลองค์กรที่ดี ด้านใด

                ก. นโยบายด้านรัฐ สังคมและสิ่งแวดล้อม                     ข.นโยบายผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

                ค. นโยบายด้านองค์การ                                                     ง.นโยบายควบคุมด้านพฤติกรรม

ตอบ ข้อ ก.นโยบายด้านรัฐ สังคมและสิ่งแวดล้อม

จำหน่ายเอกสารแนวข้อสอบนักวิชาการสาธารณสุข กรมควบคุมโรค

รวมทุกอย่างที่ออกข้อสอบ